Je schreef een boek. Bravo! Je vond een uitgever. Alweer bravo! Je vond geen uitgever en je publiceert het helemaal zelf. Driedubbele bravo! Je doorbladert je allereerste proefexemplaar. Het ruikt heerlijk, de cover glanst, de bladspiegel oogt professioneel. Je voelt je een god. En nu? Hoe verkoop je in godsnaam dat boek? Een dag later tuimel je van je godentroon.
Gevonden worden
Er zijn honderdduizenden boeken te koop. Hoe zorg je ervoor dat je boek bekend raakt, eruit springt, gevonden wordt? Dat potentiële lezers weten dat je een boek schreef, m.a.w dat je het juiste doelpubliek bereikt? Je ziet je als schrijver ineens gesteld voor immense marketinguitdagingen. Je moet jezelf transformeren tot marketeer, reclamevrouw, publiciteitsman.
Ben je selfpublisher, dan kan je de verkoopresultaten dag aan dag volgen. Publiceer je via een uitgever, dan vaar je blind en moet je het in de eerste 6 maanden waarmaken, want daarna wordt je boek geheid teruggestuurd naar de uitgever.
‘Ja, maar, ik ben een schrijver en geen verkoper.’ Kan wel zijn, maar als een bakker dezelfde logica volgt, mag hij het beste brood ter wereld bakken, als hij het niet verkocht krijgt, sterft hij de hongerdood tussen al zijn versgebakken broodjes.
Wat zijn je opties?
Optie 1: je kiest voor de klassieke offline manier: boekpresentatie, signeersessies, lezingen, voordrachten … Je investeert een pak geld in flyers, banners, drankjes, biernootjes, borrelhapjes en boeken. Je gaat de boer op.
Optie 2: je kiest voor ‘online’. Je maakt promotie via socials, persberichten, advertising, mailings naar fans, leesgroepen, bibliotheken, boekhandels. Je wordt de nieuwe marketinggoeroe.
Optie 3: je hanteert een mix van offline en online promotie. Je wordt de nieuwe marketinggoeroe die de boer op gaat.
Klinkt makkelijk maar dat is het niet. Laten we de uitdagingen op een rij te zetten.
1. Je doelgroep aanspreken
Toen ik Meisje aan de Overkant en De Parisienne schreef, had ik geen flauw idee van mijn doelgroep. Gezien de verhalen zich afspelen in de sixties en seventies van vorige eeuw, had ik wel een vaag vermoeden dat ze een iets ouder leespubliek zouden aanspreken, maar na enkele adverteercampagnes bleken vooral vrouwen boven de 35 geïnteresseerd. Dat was verbazend. In elk geval kon ik mijn marketing nu doelgerichter afstemmen.
Figuur 1: Resultaat advertentiecampagnes Facebook/Instagram: demografie
Ook interessant om weten is op welk platform je potentiële lezers actief zijn:
Figuur 2 Resultaat advertentiecampagnes Facebook/Instagram: platform
Volgende vraag: komen je lezers uit Vlaanderen, Nederland of allebei? Schrijf je typisch ‘Nederlandse’ woorden, dan denken Vlamingen dat je een halve Hollander bent. Schrijf je wat ‘Vlaamser’, dan denken Nederlanders dat je dialect schrijft. Een moeilijke evenwichtsoefening. Maar Nederlanders zijn wel met drie keer zoveel als Vlamingen. Niet te verwaarlozen voor een Vlaamse schrijver.
Figuur 3 Resultaat advertentiecampagnes Facebook/Instagram: land
Je kan je natuurlijk strikt houden aan woordenboekentaal, maar wordt het dan geen slaapverwekkende eenheidskoek zoals zoveel hedendaagse literatuur? Zou Jan Cremer met ‘proper’ Nederlands meer dan een miljoen boeken hebben verkocht? Zou Godverdomse dagen van Dimitri Verhulst er de Libris Literatuurprijs mee hebben gewonnen?
2. Omgaan met een beperkt publiek
Voor wie binnen een bepaald genre schrijft (thriller, YA, fantasy, romance) is het publiek extra beperkt. Thriller en romance zijn weliswaar populaire genres, maar lang niet iedereen leest graag thrillers en liefdesverhalen. En wie er al eentje wil lezen, kijkt al vlug over de landsgrenzen naar de grote kleppers.
3. De concurrentie voorblijven
Om thrillergoden als Stephen King, David Baldacci, Harlan Coben, John Grisham, Dennis Lehane, Michael Connelly de loef af te steken moet je goede papieren hebben. Hetzelfde geldt voor een ander gegeerd genre: romance, eerder het rijk der vrouw met auteurs als Julia Quinn, Nora Roberts, Danielle Steel, Colleen Hoover, Santa Montefiore. Ga daar maar eens mee in de clinch. De concurrentie is dus buitensporig groot in de populaire genres. Hieronder een overzicht van de belangrijkste genres gegenereerd door ChatGPT.
Figuur 4 Verdeling van de verschillende genres volgens ChatGPT
4. Opvallen
Eruit springen en opvallen is dus de boodschap. Dat kan als je een uitzonderlijk verhaal hebt dat uitermate knap is geschreven. Wil je echt ophef maken, dan helpt een boek met een behoorlijk gortigheidsgehalte, of eentje waarin je meedogenloos afrekent met familie, collega’s, woonwijk of geboortedorp. Seks en walging verkopen altijd. Je komt er gegarandeerd mee in het nieuws. Schoffeer het halve land, ontketen polemiek. De processen, haatcampagnes en doodsbedreigingen moet je er wel bij nemen. En het feit dat je de rest van je leven wordt nagekeken als een kneuterig schrijvertje dat successen behaalde op de kap van anderen die daar nooit om gevraagd hebben.
5. Hypes creëren
Haatcampagnes en doodsbedreigingen hoeven natuurlijk niet. Ken je toevallig een BV of BN, heb je contacten met pers, radio en tv, dan kan je extra in de picture komen met je boek. Mijn ervaring leert echter dat ook bekend Vlaanderen en Nederland niet echt staat te springen om onbekende schrijvers een duwtje in de rug te geven. De meesten hebben geen tijd om te lezen, en zo ze die al hebben, zijn ze niet echt happig om hun naam aan je boek te verbinden. Het zou maar eens een slecht boek kunnen zijn.
Zorg in de eerste plaats voor een boeiend verhaal dat emoties losweekt, verbaast, aangrijpt en ontroert. De lezer plezier bezorgt. Zorg voor een goede redactie. Schrijf je verhaal in je eigen taal en doe het verdomd goed. Kwaliteit komt altijd bovendrijven. Wie weet creëer je zelf een nieuwe hype.
6. Omgaan met lezersvoorkeuren
Lezersvoorkeuren veranderen enorm snel, veel sneller dan pakweg 25 jaar geleden. Het internet bracht via online boekenwinkels als Bol en Amazon honderdduizenden boeken binnen handbereik. Tegelijk gingen honderdduizenden mensen zelf boeken schrijven en publiceren buiten de traditionele uitgeverijen om, via dienstenuitgeverijen en self publishing platforms. Na het succes van Harry Potter en Game of Thrones, gingen duizenden auteurs fantasyboeken schrijven. Na de hype van Vijftig tinten grijs ging iedereen de erotische toer op. Eens de hype voorbij ontstaan er alweer nieuwe hypes. Wees voorzichtig met die steeds wijzigende voorkeuren. Volg je eigen weg.
7. Omgaan met een (beperkt) promotie- en marketingbudget
Wil je resultaat boeken, dan moet je investeren, in tijd en geld. De vraag is hoeveel.
Niets is zo krachtig als kortingen en geschenken. Maar pas op! Je mag niet zomaar iets ‘verloten’, of in België kom je terecht in het vaarwater van de Nationale Loterij (België). Iets verloten is een kansspel, en dat mag alleen … jawel, de Nationale Loterij.
Een wedstrijd mag wel. Toon de weg naar het antwoord op je website. Zo genereer je honderden, zo niet duizenden pageviews. En nog eens honderden inschrijvers op je mailinglist.
Wat ook best wat fans oplevert is een prijs voor wie je Facebook berichten deelt, liket en becommentarieert.
Met kortingen op je boeken moet je voorzichtig zijn. Zowel in België als in Nederland gelden wetten op de vaste boekenprijs.
Een investering heeft als doel zichzelf terug te betalen en meerwaarde te creëren. Zie het dus niet als een verlies. Houd van bij het begin alle kosten en opbrengsten bij. Zo zie je wanneer je investering begint te renderen. Zie je geen rendement, sla het roer om.
‘Oh, maar ik schrijf niet om geld te verdienen.’ Goed idee. Gaat ook niet gebeuren. Maar ga dan ook niet aan de klaagmuur staan als niemand je boek koopt.
8. Een reputatie opbouwen als auteur
Als beginnende schrijver staat je reputatie op nul. Daar moet je dus hard aan werken. Er zijn vele manieren om een reputatie op te bouwen. Persoonlijk hecht ik veel belang aan:
- Een professionele website, geoptimaliseerd voor zoekmachines. Jouwweb (Nederland) en Wordpress bieden enorme mogelijkheden. Beide kosten minder dan € 10/maand.
- Een blog met boeiende artikels over lezen, schrijven, boeken en alles wat errond hangt.
- Een bedrijfspagina op Facebook en Instagram. Hiermee creëer je een community. Is ook nodig om online te kunnen adverteren.
- Een mailingprogramma voor het gebruik van formulieren en het verzenden van nieuwsbrieven. Mailchimp is het meest bekende. Zelf gebruik ik het gratis MailerLite.
- Een Google account voor het installeren van Google Analytics, een must om je websiteverkeer te analyseren.
Reputatie is niet te verwarren met bekendheid. Je kan zeer bekend zijn, als BV, BN, mediafiguur, charmezanger, sportvedette, stoelpotendraaier, chef kok … maar een belabberde reputatie hebben als schrijver. Je kan één keer je lezers in de maling nemen met je levensverhaal, maar geen twee keer.
Doe een mailing naar de pers. Er zijn welwillende reporters die je boek gratis willen bespreken in kranten of tijdschriften. Begin lokaal. De rest volgt.
Adverteer op socials. Met berichtjes alleen bereik je hooguit 100 of 200 mensen. Met een advertentiecampagne van € 100 bereik je 20.000 mensen en verkoop je 30 boeken, een quasi nul-operatie. Voor meer details verwijs ik naar mijn artikel 13 redenen voor schrijvers om online te adverteren.
Uitgeverijen hadden lange tijd de gewoonte om bekende mediafiguren een boek te laten schrijven. Die moesten het niet eens zelf doen. Ghostwriters genoeg. Dat heeft een tijdje gewerkt. Nu probeert men hetzelfde geintje met acteurs en actrices. Hilde Van Mieghem (De Drie Duifkes), Maaike Neuville (Zij), Stany Crets (Oud Papier) deden het. Een snoeiharde sneer van Delphine Lecompte in Humo was hun deel.
Maak niet de fout om alleen maar ‘bekend’ te willen zijn en te hopen dat je lezers dan je boeken gaan kopen. Bouw je reputatie op als schrijver: schrijf meerdere boeken, korte verhalen, gedichten, blogs, columns. Ga in gesprek met je lezers. Beantwoord en apprecieer hun reacties op socials, wees aanspreekbaar via e-mail en chat. Wees een mens, geen onbereikbare halfgod! Dat creëert auteursreputatie. Bekendheid op zich niet.
9. Negatieve recensies
Negatieve recensies schaden de reputatie van zowel boek als schrijver. Probeer ze te vermijden. Hoe? Door een boeiend boek te schrijven, zonder miskleunen, met een degelijke redactie. Wees voorzichtig met ‘smeken’ om recensies. Lezers doorzien ze en niemand gelooft ze nog. Verzamel daarentegen zelf alle spontane reacties van lezers en plaats die (met hun toestemming) op je eigen website. Zo behoud je de controle over reacties. Lees meer over zin en onzin van recensies in mijn artikel Waarom 99% van de recensies waardeloos zijn.
Krijg je ergens een recensie, op Hebban of Goodreads, ga daar volwassen mee om. Is ze positief: vermeld ze op je website en maak een link. Bedank de recensent. Is ze negatief, dan kan je de recensent een berichtje sturen dat je het spijtig vindt, maar dat je zijn/haar mening respecteert. Is het een trollerige recensie om je persoonlijk te kwetsen, zoek dan de zwakheden in de recensie. Veel recensenten kunnen niet eens twee zinnen foutloos schrijven. Als dat zo is, en de recensie is ronduit gemeen of boosaardig, gebruik ze om de recensent op zijn plaats te zetten. Doe dat op een slimme manier. Ga zelf niet trollerig doen maar plaats je erboven. Ironie, cynisme en sarcasme zijn aangewezen stijlfiguren. Je kan negatieve recensies uiteraard ook straal negeren.
Conclusie
In dit artikel hebben we enkele grote uitdagingen op een rij gezet voor als je je boek in de markt wil zetten. Persoonlijk geloof ik sterk in online marketing. Je vindt meer artikels over adverteren en bookmarketing onder mijn blog daarover.