Op 12 januari 2007 gaf een violist een optreden in metrostation L'Enfant Plaza in Washington, D.C. Hij droeg een honkbalpet en zag eruit als een ordinaire straatmuzikant. Zijn ‘concert’ duurde drie kwartier. Er passeerden meer dan 1000 mensen, waarvan er slechts 6 heel eventjes luisterden. Hij verdiende $ 32,17. Niemand applaudisseerde, niemand gaf ook maar een blijk van waardering. Toch was dit niet zómaar een muzikant.
Zowat de slechtste aanleiding om een boek te kopen is voortgaan op hypes, op media, recensenten, lezersgroepen, vrienden, collega’s of familie. Een goed boek scoor je zelf, vooral als je eisen wat aan de hoge kant liggen. Zijn daar hulpmiddelen voor? Jawel, maar 100% zekerheid heb je nooit. Die heb je pas als je het boek uit hebt. Maar hoe vind je dat? Zo’n boek dat je niet loslaat, waar je ook bent?
Ik beken. Een roman die € 23,99 kost? Goedkoop is anders. Daar zijn redenen voor. Maar wat is niet duur tegenwoordig? Een avondje bioscoop met zijn tweetjes kost ook al snel € 25, alleen al aan tickets. Ik ging op zoek naar verklaringen.
Bonita Avenue, het debuut van Peter Buwalda, begint met niet minder dan 30 recensies. Nogal overdreven, vind ik. Lezers daarentegen vinden het boek ‘megasaai’, ‘ontzettend langdradig’, ‘slecht geschreven’, ‘een absolute afknapper’ (Bol). Lezers zowel als schrijvers hebben een zwak voor recensies. Uitgevers geven geld uit om ze te sprokkelen. Zogenaamd literaire boeken worden door dagbladen en tijdschriften de hemel in geprezen, terwijl diezelfde literaire werken door de gewone lezer de grond worden ingeboord. Hoe komt dat? Recensies worden vaak ‘aangekocht’ en nemen daardoor een loopje met de lezer. Ze zijn in zeer veel gevallen niet eerlijk, niet oprecht. Ik leg uit waarom.
Het is alweer een paar jaar geleden dat ik nog een papieren boek kocht: De tijgerkat van G. Tomasi di Lampedusa, een klassieker waar geen e-bookversie van bestaat. Ik kan het boek niet lezen door de veel te kleine tekst. Mijn ogen gaan ervan tranen. Daarom lees ik enkel nog e-books, want weet je, die hebben heel wat voordelen.
Ik heb niet de gewoonte om aan andere mensen te zeggen wat ze wel of niet moeten doen. Maar als het gaat over boeken kopen, dan kan ik iedereen ten stelligste aanraden om eerst eens te ‘proeven’ van het boek. Hoe doe je dat?
Zijn vrouwen impulsiever bij de aankoop van een boek dan mannen? Beslissen vrouwen sneller dan een man? Wat is de favoriete kleur voor een cover? Wie kiest voor koele kleuren en wie voor warme? Welke woorden komen het meest voor in titels van bestsellers? Wat is de ideale lengte van een titel? En hoeveel boeken worden gekocht als geschenk? We trokken op onderzoek.
Je schreef een boek. Proficiat. Het publicatieproces wordt opgestart. Door jezelf of door een uitgeverij. Tijd voor de cover. Ga je voor typografie, een illustratie, of toch liever een foto? En wat met de flaptekst? Een quote? Een blurb? We trokken op onderzoek.
Nam je als jonge snaak al eens een boek ter hand? Dan ken je wellicht de nobelste der indianen: Winnetou, opperhoofd der Apachen. We hadden thuis bijna de hele serie Karl May pockets. Ik las ze allemaal. We kochten ze met onze zuurverdiende spaarcentjes. Eentje ontbrak: De dood van Winnetou. Permanent uitverkocht leek het. En nu sterft dit edelmoedige opperhoofd een tweede keer. Zowel de Duitse (Ravensburger) als de Nederlandse uitgever (Meulenhoff) stoppen met het uitgeven van Winnetou boeken. Bol schrapte tijdelijk de verkoop. Culturele toe-eigening en in strijd met onze opvattingen over diversiteit, klinkt het. Wordt de uitgeefwereld nu helemaal zot?
Een man en een vrouw zitten rechtover elkaar in een treincoupé. De man vilt een banaan, strooit er peper op en gooit ze door het raam. De vrouw kijkt verbaasd toe. Daarop doet de bananenman het opnieuw. Hij vilt een banaan, doet er peper op en kiepert ze door het raam. Na de derde banaan vraagt de vrouw waar hij in godsnaam mee bezig is. Waarop de bananenman verontwaardigd antwoordt: ‘Lust jij bananen met peper?’ Je voelt me al komen: waarom kopen mensen boeken die ze nooit lezen?
Wat maakt een boek succesvol? Geen flauw idee. Anders begon ik er meteen aan. Wat maakt een goed boek goed? Weet ik ook niet. Dat is voor iedereen anders, zoals het eten op je bord, de wagen in je garage, de vrouw in je bed of het huis waarin je woont. Wat voor de ene lezer subliem is, is voor de andere saaier dan kouwe gortepap. Waarom begin je er dan over, Van Butsel, als je het zelf niet weet?
