Een boek uitgeven: 4 opties

1. Via een traditionele uitgeverij

Dit is niet echt een keuze maar een loterij. Hoe gaat het in zijn werk? Je verstuurt je manuscript naar een uitgever, deze beoordeelt het (of niet) en accepteert het (of niet). Bij acceptatie neemt de uitgever het redactieproces, de productie, distributie en promotie voor zijn rekening. Je ontvangt royalty’s, zijnde een percentage op de verkoop.

Voordelen

• Professionele redactie, vormgeving en marketing.
• Je boek maakt kans (geen garantie) om in de fysieke boekhandels te belanden.
• Je draagt geen kosten.
• Per verkocht exemplaar ontvang je royalty’s. Die variëren naargelang de grootte van de oplage, gaande van 10% (bijv. voor 1.000 exemplaren) tot 15 à 20% (alleen weggelegd voor bestsellerauteurs).
• De uitgever kan na verloop van tijd, met inachtneming van de wet op de vaste boekenprijs, je boek met korting aanbieden. Zo verkoop je er nog wat meer. De royalty’s zijn uiteraard navenant.

Nadelen

• Je bent afhankelijk van de goodwill van de uitgever.
• Hoewel iedere uitgever toelaat om je manuscript op te sturen via e-mail of via de website, is het zeer moeilijk om het geaccepteerd te krijgen: 95 % van de manuscripten wordt afgewezen. Voor fictie is dat zelfs 99 %. Voor specifieke genres zal het nog hoger liggen.
• Van veel uitgeverijen krijg je ronduit geen antwoord.
• De eeuwige onzekerheid en de afwijzingen zijn voor een beginnende schrijver zeer ontgoochelend.
• Wordt je manuscript toch aanvaard, dan kan de beoordeling en de uitgave maanden tot jaren duren.
• Je hebt weinig controle: de uitgever beslist over redactie, cover, prijs en promotie. Vaak zelfs over de titel van het boek en over inhoudelijke aspecten.
• Veel traditionele uitgeverijen beloven je boek te promoten, maar dat kan dik tegenvallen. De promotie moet je hoe dan ook zelf verzorgen. Dat brengt kosten met zich mee.
• Papieren boeken die door de boekhandels niet verkocht worden, gaan na 6 maanden terug naar het Centraal Boekhuis. Daarna is het zo goed als afgelopen met de verkoop. De resterende exemplaren mag je eventueel opkopen. Zo niet worden ze vernietigd. Meestal na een jaar of twee. Dat is erg pijnlijk.
• Van zodra alle exemplaren zijn vernietigd, is je boek uiteraard ook niet meer te koop, tenzij er ook een e-book voorhanden is. Weet echter dat slechts 30% van de lezers e-books verkiezen.
• De uitbetaling van de royalty’s laat maanden, zo niet jaren op zich wachten. Erg transparant is het ook niet. Regelmatig aan de bel trekken van de uitgever om uitbetaald te worden is de boodschap.
• Doordat de resultaten van de verkoop lang op zich laten wachten, heb je ook totaal geen zicht op de respons van je promotie-inspanningen. Je kan je blauw betalen aan advertenties op social media zonder dat je enig benul hebt van de weerslag op de verkoop.

Besluit: de ‘droom’ om via een traditionele uitgeverij een boek uit te geven is voor de meesten van ons een verre illusie. Ik ben er niet in geslaagd. En als je er toch in slaagt, kan het in plaats van een droom een nachtmerrie worden.

2. Via een hybride uitgeverij

Dit is een tussenvorm waarbij je als auteur een financiële bijdrage levert aan de publicatie. De uitgever helpt met redactie, vormgeving en distributie. Je deelt de kosten én de winsten.

Voordelen

• Begeleiding en ondersteuning bij het uitgeven. Kwaliteit en professionaliteit zijn niet altijd een garantie. Goed uitkijken is de boodschap.
• Je hebt meer controle (over titel, cover enz.) dan bij een traditionele uitgeverij.
• De doorlooptijd tussen het aanbieden van het manuscript en de uiteindelijke publicatie is korter dan bij een traditionele uitgever.
• Ook hier kan de uitgever na verloop van tijd, met inachtneming van de wet op de vaste boekenprijs, je boek met korting aanbieden.

Nadelen

• Je moet zelf een deel van de kosten dragen, bijv. voor redactie, coverontwerp, afname van een minimaal aantal boeken.
• Niet altijd evenveel marketingondersteuning als bij een traditionele uitgever. Ga er ook hier van uit dat je zelf de promotie moet voeren.
• Ook hier kan de uitbetaling van royalty’s een pijnpunt zijn: lang wachten, weinig transparantie, geen zicht op de resultaten van je advertentiecampagnes.
• Sommige hybride uitgevers hebben een slechte reputatie. Let daarom goed op welke je kiest. Hier zijn enkele tips om een goede keuze te maken:
  • Bekijk op de website van de uitgever de lijst met auteurs. Ontdek je gerenommeerde schrijvers, dan mag je ervan uitgaan dat de kwaliteit van de dienstverlening in orde is. Twijfel je nog? Contacteer er een paar via Messenger. Veel auteurs delen graag hun ervaringen.
  • Lees de inkijkexemplaren van auteurs op online webwinkels. Is de kwaliteit belabberd, of zie je op de eerste pagina’s al fouten of kreupele zinnen, weg ermee.
  • Analyseer de uitgeverij op Bol.com. Je kan dat doen vertrekkend van een auteur. Klik in de productspecificaties van een willekeurig boek op de link van de uitgever. Kijk hoeveel boeken de uitgeverij al uitgaf. Beoordeel de covers. Zijn ze professioneel opgemaakt of amateuristisch? Lees inkijkexemplaren. Is er zowel een paperback als een e-book? Lees de reviews. Als er maar één review is, pas op. Het is wellicht een review van een vriend van de auteur.
  • Lees aandachtig het contract dat je aangeboden krijgt. Als dat afwijkt van het modelcontract van de Vlaamse Auteursvereniging of de Nederlandse Auteursbond, wees op je hoede! Je vindt modelcontracten door op Google te zoeken naar “modelcontract auteurs”.

3. Via een drukkerij

Je onderhandelt met een drukker om een aantal exemplaren te laten drukken via offset. Offset drukken vereist direct grotere aantallen om rendabel te zijn, bijv. minstens 200 exemplaren. Kan je die zelf verkocht krijgen via vrienden, collega’s, scholen, bedrijven, dan zit je goed.

Voordelen

• Je kan hogere winstmarges per boek halen. Je laat bijv. 200 boeken drukken aan 7 euro per boek en je verkoopt ze aan 20 euro.
• Je weet perfect wat het drukwerk je gaat kosten.
• Je weet perfect wat je boek je kan opbrengen, gesteld dat je alle exemplaren verkocht krijgt.
• Je hebt volledige controle op de omzet en de winst.
• Je kan je boeken verkopen aan de prijs die je zelf wil.

Nadelen

• Je moet zelf de distributie verzorgen, bijv. via een eigen webshop, via beurzen, signeersessies, lezingen, bezoeken aan bibliotheken, scholen, bedrijven, enz.
• Bij verkoop via een webshop komen er verzendingskosten bij. Reken hiervoor 7 euro per boek. Daar gaat een stuk van je winstmarge.
• Een website met een eigen webshop opzetten kost ook veel geld.
• Als de voorraad is uitgeput, moet je helemaal opnieuw beginnen. Mogelijk is de kost van een bijkomende druk lager dan de oorspronkelijke kost omdat de offset platen toch al beschikbaar zijn. Maar je zal wellicht opnieuw een grote oplage moeten laten drukken.

4. Via een self-publishing platform (POD)

Je geeft je boek volledig zelf uit, zonder tussenkomst van een uitgever. Dat kan via een self-publishing platform zoals Brave New Books, Pumbo, Amazon KDP of Draft2Digital (voorheen Smashwords). In dat geval kies je voor POD: Printing On Demand: er wordt pas een boek afgedrukt als het besteld wordt. Via Amazon KDP en Draft2Digital heb je een wereldwijd bereik. Pumbo en Brave New Books zijn uiterst geschikt voor de Vlaamse en Nederlandse markt.

Voordelen

• Je hebt volledige controle over de inhoud, cover, opmaak, prijs en promotie.
• Er is geen wachttijd om te publiceren.
• Je bent niet afhankelijk van derden.
• Je boek is onmiddellijk beschikbaar in alle webwinkels. Daar hoef je niets voor te doen.
• Je kan zo goed als alles zelf doen (cover, vormgeving, bladspiegel). Je hebt dan wel enige IT-kennis nodig.
• In tegenstelling tot alle andere opties, kan je je boek blijvend verkopen, ook na vele jaren. De voorraad raakt immers nooit op aangezien het boek pas wordt gedrukt als iemand het bestelt.
• Het is een zeer democratische manier van uitgeven. Iedereen kan op deze manier zijn boek aan de man/vrouw brengen.
• Het is bovendien een zeer ecologische manier van uitgeven. Er wordt geen papier, geen inkt en geen energie verspild.

Nadelen

• Je draagt zelf alle kosten: ISBN nummers, redactie, vormgeving, promotie.
• Zonder een goede technische kennis qua tekstverwerking (Word), vormgeving (Photoshop, Indesign) en e-book-creatie (Calibre), kom je er niet. Als de cover te amateuristisch is opgemaakt, is dat voor veel lezers een afknapper.
• De programma’s die je nodig hebt voor de vormgeving, zoals Photoshop en Indesign zijn erg duur.
• Stockfoto’s of een fotograaf voor de cover en de auteursfoto kosten ook geld.
• Je draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de promotie. De kosten hiervoor (beurzen, boekpresentaties, banners, flyers, signeersessies, advertising via social media enz.) kunnen enorm oplopen zodat je nooit iets overhoudt aan je boek.
• Voor POD zijn de winstmarges net als bij een traditionele uitgeverij hooguit 10 à 15%. Voor e-books liggen die wat hoger, 30 tot 40%.
• Je boek komt nooit in de boekhandel. De reden hiervoor is dat de boekhandel de niet-verkochte exemplaren niet kan terugsturen naar het Centraal Boekhuis.
• Je kan natuurlijk wel zelf enkele boekhandels benaderen, maar dan moet je alle niet verkochte exemplaren ook zelf terugnemen. Je blijft dan zitten met een dure voorraad.
• Kortingsacties zijn quasi onmogelijk, tenzij je eerst zelf een grote voorraad aankoopt, wat niet de bedoeling is. Waarom? Je kan niet onder de kostprijs gaan op het POD uitgeefplatform.

Wat is voor jou de beste optie?

Hoewel een traditionele uitgeverij voor de meeste stervelingen niet echt een optie is maar een verre illusie, zet ik voor jou graag enkele tips op een rij. Vertrek van volgende vragen:

• Wat is mijn doel? Wat wil ik bereiken met mijn boek?
• Hoeveel bedraagt mijn budget?
• Wat zijn mijn distributiekanalen?
• Welke controle wil ik over het uitgaveproces?
• Welke technische vaardigheden bezit ik?

Wat is mijn doel?

De twee uitersten zijn:

1. Ik schrijf een boek omdat ik dat graag doe, voor mijn amusement, voor het amusement van mijn lezers, om mijn lezers enige levenswijsheid bij te brengen. Ik vergelijk de kosten als die voor een hobby, een vakantie of een sport. Het maakt me niet uit of ik 100 boeken verkoop of 1.000. Kies in dat geval voor POD of een drukkerij.
2. Ik schrijf een boek en wil stinkend rijk worden. Een uitgeverij is de beste optie, zowel de traditionele als de hybride. Aangezien de traditionele wellicht ijdele hoop is, blijft alleen de hybride uitgever over.

Hoeveel bedraagt mijn budget?

Ga ervan uit dat een boek uitgeven buiten de traditionele uitgeverijen een ernstige investering vereist. Of je die investering terugverdient hangt af van je omzet en je promotie-inspanningen om die omzet te verhogen. Waar ligt de break-even? Dat is moeilijk te becijferen omdat elke manier van uitgeven anders is, elke uitgever andere overeenkomsten heeft en elke auteur andere distributiekanalen heeft. Een verkoop van 200 boeken lijkt me een must om uit de kosten te geraken. Dat lijkt weinig maar geloof me, het is een harde noot om te kraken. Weet dat een boek in Vlaanderen gemiddeld 44 keer over de toonbank gaat (fictie, kinderboeken en non-fictie door elkaar). Voor fictie ligt het gemiddelde ergens rond 110.

Wordt je manuscript aanvaard door een traditionele uitgever (met een modelcontract), dan opent dat deuren naar een werkbeurs. In Vlaanderen gebeurt dat via Literatuur Vlaanderen. Een werkbeurs telt twee tot maximaal acht eenheden. Eén eenheid bedraagt netto 2.800 euro (bedrag 2025). Je kunt dus maximaal 22.400 euro subsidie krijgen. De adviescommissie bepaalt het aantal eenheden. Je subsidie kan nooit meer zijn dan het verschil tussen de inkomensgrens van 50.000 euro en je netto-belastbaar jaarinkomen. Als je belastbaar inkomen dus 50.000 euro bedraagt, krijg je niets. Je hoeft niet te verantwoorden wat je met de werkbeurs doet. Er is ook geen resultaatsverbintenis in de zin dat je een bepaald aantal boeken moet verkopen.

Er zijn ook (beginnende) schrijvers die aan crowdfunding doen. In de beginjaren van de crowdfunding kon dat wel wat geld opbrengen. Persoonlijk hoor ik daar de laatste jaren nog weinig over.

Wat zijn mijn distributiekanalen?

Als je niet bij een traditionele uitgeverij binnen geraakt, dan ben je eigenlijk al 50% van je distributiekanalen kwijt, met name de fysieke boekhandels. Het aanbod bij de boekhandels is zo groot dat ze uitsluitend boeken inkopen die goed verkopen, vooral veel vertalingen van buitenslandse bestsellers.

Blijft dus over de verkoop via online webshops zoals Bol, Standaard, Libris, De Slegte. Online verkopen vereist ook online promotie via social media, lokale pers, mailings, enz. De Standaard Boekhandels staan open voor signeersessies. Maar die zijn erg tijdrovend en de verkoop kan behoorlijk tegenvallen. Ontgoocheling en teleurstelling liggen altijd op de loer.

Heb je zelf een uitgebreid fysiek netwerk van collega’s, ex-collega’s, vrienden, familie, klanten, scholen, bedrijven enz., dan is werken via een drukkerij een goede optie. Het kan zelfs zomaar gebeuren dat vrienden of familieleden zoveel sympathie opvatten voor je boek dat ze het voor jou gaan verkopen.

Welke controle wil ik over het uitgaveproces?

Deze keuze is wellicht de gemakkelijkste. Wil je volledige controle, werk dan via self-publishing en POD. Weet wel dat het geld gaat kosten en dat een degelijke IT-kennis een absolute vereiste is.

Vind je een traditionele uitgeverij en ontvang je een werkbeurs, dan zit je gebeiteld. Je boek kan alleen maar geld opbrengen, of je er nu 100 verkoopt of 100.000. De subsidie dekt ruimschoots je weinige onkosten.

Welke technische vaardigheden bezit ik?

Ben je vaardig met de PC (tekstverwerking, fotobewerking, illustratie, AI, social media), dan kan je zeker kiezen voor self-publishing. Bezit je geen technische skills, dan moet je alles door een ander laten doen. Dat kost dan ook weer geld. In dat geval biedt een kwaliteitsvolle hybride uitgeverij een uitkomst.

Conclusie